Oyebi ete bolongoli mabunga (bozangi lisumu) ezali eloko esalemaka kaka na mbala moko te? Makasi ya bozangi lisumu, elingi koloba Molimo Mosantu, ekoki koya noki, kasi kokokisa mbuma ya bosantu esɛngaka ntango mpe mosala.
Soki ozalaki moto ya mbeba – lokola moto ya kindumba, ya kozwa biloko bya bato, to ya kofinga – mokolo ozwi Molimo Mosantu, yango ezali ebandeli ya bitumba te suka. Po na kozwa bosantu ya solo, oyo ekolongola mbuma ya lisumu kati na yo, esengeli opesa biteni nyonso ya nzoto na yo mpo esalela bolamu.
Elingi koloba nini?
Soki osali bongo, bosantu ekokota kati na yo, pamba te sikoyo ozali kosalela biteni ya nzoto na yo mpo na bosantu.
Lokola Biblia elobi:
“Nazali koloba na ndenge ya bato mpo na bolɛmbu ya nzoto na bino. Lokola boyebaki kopesa biteni ya nzoto na bino mpo na kosala makambo ya mbindo mpe mabe, boyebisa yango mpe sikoyo mpo esalela bosembo, mpo bozala basantu.” — Baroma 6:19 (LM)
Omoni? Tango opesi nzoto na yo mpo na kosala makambo ya bosembo, bosantu ezali kobima. Lisumu oyo ezalaki komonana lokola eloko ya makasi kolonga, ekobima kati na yo. Nsango mpe makambo nyonso ya soni oyo ezalaki kosala yo mosika na Nzambe, ekosila.
Kasi soki ozwi Molimo Mosantu, mpe ozangi kolakisa nzoto na yo mpo na kosala makambo ya bosembo, bosantu ekoyela yo te! Okoki kobunda na lisumu ya kindumba, ya masanga, ya kofinga mbula na mbula, kasi okomona te lolenge ya kobongwana, ata soki omibatizami na batisimo ya solo mpe oyambi Molimo Mosantu.
Soki olingi kobongwana ya solo: Kozwa momeseno ya kosambela, ya koteya, ya koyemba Nzambe, mpe ya kotanga Liloba. Salela nzoto na yo mpo na makambo nyonso ya Nzambe — mpe bosantu ekoyela yo.
Lokola maloba ya Biblia elobi:
“Kasi sikoyo bozwi bonsomi na lisumu mpe bokómi basali ya Nzambe. Mbuma oyo bozwi ezali bosantu, mpe suka na yango ezali bomoi ya seko.” — Baroma 6:22 (LM)
Tika Nzambe apambola yo. Sambisa nsango oyo epesa bomoi epai ya baninga mpe libota na yo.
Print this post
Machela ezali nini? (Wimbo 3:7 – Mokanda na Bomoi)
Eyano: Tika tótángá liboso oyo Biblia elobi:
Wimbo 3:7: “Tala, yango nde machela ya Solomoni! Basoda nkama motoba bazali kozungula yango, bato ya nguya ya Isalaele.”
“Machela” oyo elobami awa ezali te lokasa ya sika ya koteya bato oyo bazali maladi, ndenge tozali koyeba yango lelo. Na ntango ya Biblia, machela ezalaki lokasa oyo bato bazalaki koteya bakonzi mpe bakonzi mwasi mpo na minene ya ntango mike. Ezalaki symbole ya bokonzi, lokumu, mpe lisungi ya Nzambe epai ya bato oyo Abakumaki, pamba te kaka bato ya nguya mpe bato ya bolamu bazalaki koteyama ndenge wana.
Machela na symbolism ya Biblia:
Kosala moke te ya moto oyo azali na Nzambe: Machela ya kala ezalaki te kozala na ntina solo ya kofata. Soki bato bayebaki kokanga makolo, moto oyo azalaki koteyama akoki kokwea. Yango ezali ndenge moko na nzela ya metaphor ya mokili (Yesaya 24:19–20) oyo elobi: “Mokili ekotambola lokola moto oyo abotamaki na mabe,” mpe ekoki kozala te na bomoi ya solo. Moto oyo azali kosala bomoi na mokili kino na mokili, esika ya Nzambe, azali na mpasi ya sembo, azali na likama, mpe akoki kokwea ntango nyonso.
Ndeko ya loso: Yesaya 24:20: “Mokili ekotambola lokola moto oyo abotamaki na mabe, mpe ekoboya lokola ndako ya mpongi; mabe na yango ekopesa yango mpasi, ekotika mpe ekoki kozongela te.”
Na nzela ya teologia, loso ezali na likolo ya makambo nyonso mpe epai ya moto nyonso oyo azali na bomoi na ndenge ya kosalela Nzambe te. Mokili ezali te kaka na mpasi, kasi mpasi na yango ezali mpo na loso mpe kokosa na Nzambe.
Elobi mpo na nsuka ya ntango: Yesaya 24:21: “Na ntango wana, Nkolo akotonga basoda ya likolo mpe bakonzi ya mokili awa na mokili.”
Ezalaka polele: Nzambe akotonga makambo mabe nyonso na nsuka ya ntango. Machela mpe mpasi na yango ekoki kopesa motuya mpo na nguya ya bato ya mokili oyo bazali na bokonzi ya moke, oyo bakoki te kopusa mokumba ya Nzambe.
Ndakisa ya lelo: Lelo, tozali koteya bato na lokasa ya mabanga to na motuka, kasi motuya ya sembo ezali kaka moko: Mokili ekoki kopesa biso te bomoi ya solo. Lokola machela ya kala ezali kokangama mpe kotambola na mpasi, mokili mpe ezali na mpasi, mabe, mpe loso.
Koyekola na bomoi ya moto: Okomi Yesu Kristo na bomoi na yo? Ozali kokufa lokola okomi na machela oyo ezali kokangama mpe kotambola na mokili, ozali kokweyisa na bolingo ya mabe, loso, mpe mposa ya mokili?
Biblia elobi biso: Sali bomoi na Kristo oyo azali solo, akoki te kobebisa bomoi na yo. Moto oyo azali koboya Yesu lokola Nkolo, akoteyama na sembo, akosala te na likama ya kokwea (Zaburi 125:1; Matei 7:24–25).
Biso ya suka: “Nkolo akobatela yo, akopesa yo kimya, mpe akosala yo sembo na bitumba nyonso mpe ntina nyonso ya mokili oyo.”
📲 Biso ya WhatsApp channel mpo na koyekola mpe kozwa ba updates: 👉🏾 https://whatsapp.com/channel/0029Vb6labc8V0tfRqKKY11y
Soki olingi, nakoki kosala version oyo ekozwaka plus courte et plus facile mpo na kobwaka na baleki ya Biblia na Lingala. Olingi nakosalela yango?
Eyano: Tótala Maloba ya Nzambe…
Bafilipi 4:21–22 (Mokanda na Bomoi): « Bómbóla mbote epai ya basantu nyonso kati na Klisto Yesu. Bandeko oyo bazali elongo na ngai bazali kobómbóla bino mbote. Basantu nyonso bazali kobómbóla bino mbote, mingi-mingi oyo bazali kati na ndako ya Sezare. »
“Sezare” oyo elobami awa, azalaki mokonzi ya Roma mokonzi ya bokonzi monene koleka na tango yango. Nsango oyo elobi “bato ya ndako ya Sezare” ezali koloba te ete bazalaki bana to libota na ye moko ya mosuni, kasi bazalaki bato ebele oyo bazalaki kosala kati na ndako monene mpe na bokonzi ya mokonzi.
Na tango wana, ndako ya Sezare ezalaki na bato mingi ya lolenge nyonso bayangeli, bakangami oyo babimaki, bawumbu, basoda, babateli mibeko, bato ya misala ya bokonzi mpe basali ya ndako. Kati na bango, ezalaki na bato oyo bandimaki Nkolo Yesu Klisto mpe bazwaki lobiko. Paulo atángi bakombo na bango te, kasi abakisaki mbote na bango kati na mokanda epai ya Bafilipi, mpo na kolakisa ete bazali bandeko na Klisto na bomoi ya kondima.
Likambo oyo emonisi solo moko ya makasi: Nsango Malamu ya Yesu Klisto ekotaki kino na ndako ya bakonzi ya mokili, na baplace ya bokonzi mpe ya lokumu.
Kasi yango ezalaki likambo moko te ya esika moko kaka.
Tóluka mpe na Evangile ya Luka, oyo elobeli Joana, mwasi moko ya lokumu, oyo azalaki mwasi ya Kuza, mobateli ya biloko ya mokonzi Erode. Joana azalaki molandi ya Yesu mpe azalaki kosunga mosala na Ye na biloko na ye moko.
Luka 8:2–3 (Mokanda na Bomoi): « Basi mosusu mpe bazalaki elongo na Ye, oyo babikisamaki na milimo mabe mpe na maladi: Maria oyo babengaka ya Magdala, oyo milimo mabe sambo ebimaki kati na ye, mpe Joana, mwasi ya Kuza oyo azalaki mobateli biloko ya Erode, mpe Suzana, mpe basi mosusu ebele oyo bazalaki kosalela bango na biloko na bango. »
Ndakisa ya Joana, lokola mpe ya bandimeli oyo bazalaki kati na ndako ya Sezare, emonisi ete Nzambe azali kosala mosala na ye na bituka nyonso ya bomoi ezala epai ya bakonzi, bato ya lokumu, to bato ya bomoko. Nsango Malamu ezali na ndelo te.
Yango wana, biso bandimeli lelo, tosengeli te koyokela Nsango Malamu soni, to koloba ete bato mosusu bakokoka te to bapesamaka te. Ezala moto ya bozwi to mobola, moto ya mayele to ya moke, mokonzi to mosali ya se bato nyonso bazali na posa ya lobiko oyo ezali na Yesu Klisto.
Lokola Paulo alobaki:
Baroma 1:16 (Mokanda na Bomoi): « Pamba te nayokaka soni te mpo na Nsango Malamu, pamba te ezali nguya ya Nzambe mpo na lobiko ya moto nyonso oyo azali kondima, liboso mpo na Moyuda, bongo mpo na Mogrɛki. »
Tíká tósakola Klisto na mpiko, tondimi ete Nzambe akoki kobikisa bato na bisika nyonso — ata na bandako ya bakonzi.
Maránatha! Nkolo na biso azali koya.
👉🏾 Kɔta na lopango ya WhatsApp mpo ozwa makambo mosusu ya ndenge wana: https://whatsapp.com/channel/0029Vb6labc8V0tfRqKKY11y
Dawidi aboyaki solo bato bakufisi makolo mpe babebisi miso ndenge tozali kotala na 2 Samwele 5:6–9? Soki te, ndenge nini tokoki koyeba ndakisa ya Nzambe na maloba wana?
Na tango yango, mokonzi Dawidi akendaki elongo na basoda na ye mpo na kobundisa bato ya Yebusi, bazalaki kovanda na Yerusaleme. Bato ya Yebusi balobaki na ye na lolendo:
“Yo okota awa te! Ata babebisi miso mpe bakufisi makolo bakozwa engumba mpo na kobatela yango!” Bamonaki lokola Dawidi akoki kosala eloko te.
Kasi Dawidi alongaki. Amemaki basoda na ye mpe bakotaki na ndako ya nguya ya Siona — oyo na nsima ebengamaki Engumba ya Dawidi.
Na mokolo yango, Dawidi alobaki:
“Moto nyonso oyo akobunda bato ya Yebusi, akokota na nzela ya mayi mpo na kobunda na ‘babebisi miso mpe bakufisi makolo,’ oyo mokonzi azali koyina.”
Yango wana bato balobaki:
“Babebisi miso mpe bakufisi makolo bakotikala te kokota na ndako ya mokonzi.”
Kasi maloba yango ezalaki mopanzi ya masapo, ezalaki mpamba te mobeko ya Nzambe.
Lisolo oyo esalemaki tango Dawidi azalaki kokota na Yerusaleme mpo na kozwa engumba oyo ebotamaki nkombo Siona. Bato ya Yebusi bazalaki kokanisa ete bakokani makasi mpe bazalaki kotambwisa nkombo na makambo ya mabe. Bazalaki kotiela Dawidi lisumu ya kozanga makasi, koloba lokola:
“Ata bakufisi makolo mpe babebisi miso bakoki kobatela engumba oyo yo okota te.”
Ezalaki kohela Dawidi, ezalaki mabanga ya kosɛka te, kasi ezalaki lisumu ya kokosa mpo na kokita motema ya Dawidi.
Ntango Dawidi alongaki, azongisaki ndenge moko ya maloba na bango — azalaki kosɛka bango mpe azwaki elaka na bango mpo na kokweyisa bango. Na yango, “babebisi miso mpe bakufisi makolo” ekómaki eloko ya lokasa, te likanisi ya koboya bato oyo bazali na maladi.
Soki tokanisi ete Dawidi aboyaki bato bakufisi makolo to babebisi miso, ezali mabe mpo na makanisi ya Nzambe mpe bomoto ya Dawidi moko.
Tala ndenge Dawidi abikisaki Mefiboshɛti, mwana ya Yonatana, oyo azalaki kobɛla makolo nyonso mibale. Na 2 Samwele 9:1-13 (Mokanda na Bomoi), Dawidi alobaki:
“Nazali koluka moto moko kati na libota ya Saulo mpo napesa ye bolamu mpo na Yonatana.” Akomataki Mefiboshɛti mpe apesa ye biloko nyonso ya Saulo, mpe azalaki kolia na mesa ya mokonzi lokola mwana ya mokonzi.
Tala mpe mibeko ya Nzambe na Levitike 19:14 (Mokanda na Bomoi) elobi:
“Kota te moto oyo azali koyoka te, mpe teika te moto oyo abebisi miso. Boyoka Nzambe, mpo Ngai nazali Yawe.”
Nzambe asundolaka te bato oyo bazangi makasi. Dawidi azalaki kolanda Nzambe ya bosembo mpe bolingo.
Maloba oyo ebotamaki lokola masapo na kati ya bana ya Isalaele. Ezalaki te mobeko ya Nzambe, kasi kombo ya lokasa ebotamaki na ntina ya ndenge bato bayokaki likambo yango.
Na ndenge moko, bato misusu bakanisaka maloba ya Yesu mabe. Na Yoane 21:22–23 (Mokanda na Bomoi), Yesu alobaki:
“Soki nalingi ete atikalaka kino nakoya, yo eloko nini?” Bato bayokaki mabe mpe babandaki koloba: “Motatoli oyo akokufa te!”
Bongo na ndenge moko, bato misusu bayokaki mabe makambo ya Dawidi, mpe bakanisaki lokola aboyaki bato babebisi miso — kasi ezalaki te bongo.
Tózala lokola Dawidi — tózala bato ya kondima, mpo nguya na biso euti epai ya Nzambe, te epai ya bomoto.
Lokola ekomami na Zabolo 60:12 (Mokanda na Bomoi):
“Na Nzambe, tokobunda mpe tokoyoka elonga; Ye nde akozwaka bango nyonso oyo bazali kobundisa biso.”
Maloba ya Dawidi na 2 Samwele 5:6–9 ezalaki te koboya bato bakufisi makolo to babebisi miso. Ezalaki eyano ya kosɛka mpe ya lolendo epai ya bato ya Yebusi oyo basɛkaki ye. Bomoi ya Dawidi elakisi bosolo: azalaki motema ya bolingo mpe ya bosembo.
Na ndenge moko, biso tokokaki te koboya bato to kosambisa bango na miso ya nzoto. Nzambe amonaka motema.
Tóyeba kozwa Biblia na biso na bokebi, tólanda likambo nyonso na ndenge ya elimo mpe ya bolingo. Nzambe apambola yo mpo ozali koluka koyeba makambo na Ye na bosolo.
📖 Sangana na biso na WhatsApp mpo na koyekola lisusu makambo ya Biblia: 👉🏾 https://whatsapp.com/channel/0029Vb6labc8V0tfRqKKY11y
Na Ndakisa ya kala, bana ya Isalaele bazalaki kozala na mikolo mingi ya lisangá — mpo na kosambela mpe kobondela Nzambe na feti. Kasi, ezalaki mpe na bantango oyo ebengamaka “lisangá ya bule” to “bokonzi ya likanisi”. Ezalaki kaka te lisangá lokola misusu; ezalaki mikolo oyo batia pembeni mpo na kozongisa makanisi na Nzambe, kosambela na motema mobimba mpe koyokana na Ye.
Lisangá wana ya bule ezalaki kosalema na mokolo ya sambo ya Pásika mpe na mokolo ya mwambe sima ya Feti ya Bandako ya Ndaku ya Zamba (Tabernacles). Na mikolo wana, bato basengelaki kosala mosala te. Makambo nyonso ezalaki kopesama mpo na kosukisa mibeko mpe koluka elongi ya Nzambe.
Mibeko ya Minene 29:35 (Mokanda na Bomoi): “Na mokolo ya mwambe, bokosala lisangá ya bule; bokosalaka mosala moko te.”
Levitiki 23:36: “Na mokolo ya mwambe, bokosala lisangá ya bule mpe bokopesa mbeka ya kotumba epai ya Yawe… Ezali lisangá ya bule; bosalaka mosala te.”
Duteronome 16:8: “Mikolo motoba bokolia mapa ya bolumbu te; na mokolo ya sambo, bokosala lisangá ya bule epai ya Yawe, Nzambe na bino; bosalaka mosala te.”
Lisangá oyo ya bule nde ebengamaka “bokonzi ya likanisi.”
Ntango Tempelo ya liboso esilaki kotongama, basalelaki tango wana mpo na kosembola mpe kopetola Tempelo:
2 Nkandá 7:9: “Na mokolo ya mwambe, basalaki lisangá ya bule, mpo batikaki mikolo sambo mpo na kokabola etumbelo, mpe mikolo sambo mpo na feti.”
Na bantango ya pasi mpe mikakatano ya ekólo, basengelaki mpe kobenga lisangá ya bule. Ezalaki tango ya kosenga bolimbisi, kopema na nzando mpe koloba na Nzambe mpo na libiki.
Yoele 1:14 – 2:15: “Bengá mokolo ya kolia te; benga lisangá ya bule… Basali ya Tempelo ya Yawe balia nsima mpe balila na kati ya porte mpe etumbelo.”
Lokola lelo oyo tozali na bantina mingi ya lisangá — lokola ekolá ya Sande, seminaire, to lisangá ya evanzeli, ezali mpe na ntina mingi ete tozala na ba lisangá ya bule.
Lisangá oyo ezali mpo na mpiko, kolia te, mpe kobondela, mpo na kozala pene pene na Nzambe. Na mikolo oyo ya bule, tozongisaka makanisi na Ye, mpe tosɛngaka Nzambe apesa nzela na bomoi na biso, na mabota, mpe na ekólo na biso.
Ozali komona motuya ya lisangá ya bule boye?
Ba-Ebre 10:25 (Mokanda na Bomoi) elobi: “Bokozanga lisangá te lokola bamosusu bazali kosala, kasi boyokana mpo na kolendisana.”
Tika ete tokosa te bantango oyo Nzambe abengi biso mpo na kozala liboso na Ye. Ezali bantango ya kobwaka lolendo, kozongela Nzambe mpe kosambela mpo na biso, mpo na bana na biso mpe mpo na mokili mobimba.
Tika Nzambe apambola yo ndenge ozali koyamba lisangá ya bule mpe ozali kokola na boyokani elongo na Ye.
Kozala elongo na biso na WhatsApp Channel mpo na koyekola makambo ya Nzambe lisusu mingi 👇🏾 👉🏾 https://whatsapp.com/channel/0029Vb6labc8V0tfRqKKY11y